Testislerin yapısı ve görevi nedir?
Testis erkeklerde, döl (sperm) üretiminden ve bir erkeğin vücut yapısının, cinsel organlarının gelişimini sağlamaktan sorumlu olan erkeklik hormonunu (testosteron) üreten organdır. Sağlıklı yetişkin bir bireyde bir çift testis bulunur ve bunlar penisin alt kısmındaki torbanın (skrotum) içerisinde yerleşmişlerdir. Yaklaşık büyüklüğü bir ceviz kadardır ve iç yapısı incirin içine benzer. Testisin içerisinde üretilen spermlerin penisten dışarı atılması için, testisten çıkan bir sperm kanalına ihtiyaç vardır. Bu uzun ince kanal testisten başlar kasıktan karnın içine doğru gider ve daha sonra penisin içinden geçen idrar kanalına bir delikle açılır. Böylece üretilen spermler meni içerisinden penisten atılır. Ayrıca testisleri besleyen kendine ait kan damarları bulunur.
İnmemiş testis ne demektir?
Her ne kadar testisler vücudun en alt kısmında yerleşmiş olsa da, bebeğin anne karnında iken organlarının ortaya çıktığı ve geliştiği ilk haftalarda testisler böbreklerin hemen yanında bulunur. Daha sonra zamanla damarları uzayarak aşağı doğru hareket eder ve doğuma yakın bir zamanda kendi torbasına yerleşirler. Ata yurttan ana yurda 🙂 yapılan bu göç sırasında herhangi bir problem çıkarsa testisler olması gereken yere yani torbaya inemezler. Testis içerisinde sağlıklı bir sperm üretimi olması için testislerin vücut sıcaklığından yaklaşık 1 derece daha düşük sıcaklıkta bulunması gerekir. Kadın yumurtası vücut içindeyken erkek yumurtasının dışarıda olmasının nedeni budur. Dolayısıyla olması gereken yere ulaşamayan testis vücut ısısında kalmaya başlar ve bu da zamanla testislerin bozulmasına neden olur.
İnmeyen testisler nerede bulunur?
Yukarıda bahsedildiği gibi testis böbrek yanında gelişmeye başlayıp torbaya iner. Dolayısıyla bu iniş nerede durursa testis orada kalacaktır. Yani inmemiş testis böbreğin yanında olabileceği gibi bu noktadan torbaya doğru çizilen bir hatta her hangi bir yerde olabilir. Ayrıca bazen yolunu şaşıran testis torbaya değil torbanın etrafındaki bölgelere de inebilir. Bunlar da düzeltilmesi gereken durumlardır.
Torbada olmayan inmemiş testislerin en büyük bölümü torbanın hemen yukarısında kasık kanalının (inguinal kanal) çıkışında bulunur. İkinci en sık görüldüğü yer kasık kanalının içidir. Testis torbası ile karnın içi arasında kasık bölgesinde dar bir kanal bulunur. Testisler bu kanaldan geçerek torbaya inerler ve sıklıkla bu kanalda takılarak torbaya inemezler.
Çocuğumun testisi bazen torbasında bazen değil,
bu durum normal mi? Utangaç Testis nedir?
Hiç torbasına inmeyen testisler olduğu gibi, torbaya indiği halde yukarı kasığa doğru kaçan testisler de bulunur. Bu duruma utangaç testis (retraktil testis) denir. Hatta bazen testis sürekli kasıkta görülür, ancak muayene ile torbaya indirilebilir. İndirildikten sonra burada çok kısa bir süre olsa bile kalabiliyorsa buna da utangaç testis denir. Her iki durumda da herhangi bir tedavi gerekmez. Ancak muayenede aşağı torbaya indirildiği halde bırakır bırakmaz yukarı tekrar gidiyorsa bu inmemiş testis olarak adlandırılır ve tedavi gerekir. İnmemiş testis ile utangaç testisin en önemli ayırımı budur, yine de bu kararı bu konuda uzman bir hekime danışmak en doğru yaklaşımdır.
İnmemiş testis neden oluşur
Bunun nedeni henüz net aydınlatılmamış olsa da, bazı risk faktörleri tanımlanmıştır.Bunlar
⁃ Ailede inmemiş testis öyküsü olması
⁃ Erken doğum veya düşük doğum ağırlığına sahip bebekler
⁃ Anne karnındaki bebeğin büyümesi etkileyen faktörler
⁃ Annenin gebelikte sigara yada alkol kullanması
⁃ Ebeveynlerin bir takım kimyasallara maruz kalması
İnmemiş testisin muayenesi nasıl yapılır, teşhis nasıl konur?
İnmemiş testis tanısı tecrübeli bir ürolog veya çocuk cerrahi tarafından muayene edilerek konulabilir. Muayene soğuk olmayan bir odada yine soğuk olmayan ellerle yapılmalıdır. Çünkü soğuğa maruz kalan torba ve testisi tutan kaslar kasılarak testisi yukarı çeker. Muayene sırasında ürolog testisi muayene edebilmek için çocuğa sırtüstü yatırarak uygun bir pozisyon verir. Şüphelenilen taraf kasıktan itibaren torbaya doğru kibarca sıvazlanarak altında testis olup olmadığı kontrol edilir. Ultrasonografi kasıkta bulunan testisin konumu ve yapısını göstermede yararlı olduğu gibi muayenesi zor kilolu çocuklarda da faydalıdır. Ancak karın içerisinde bulunan testislerin, diğer bir deyişle torbada veya kasıkta bulunamayan testisin aranmasında Ultrasonografi veya MR gibi yöntemler ek katkı sağlamaz. Bunun yerine kapalı yöntemle (Laparoskopik) ameliyathanede karın içerisi araştırılır ve testis bulunursa aynı seansta aşağı indirilir. Yani bu işlem hem tanı koymada hem tedavi etmede kullanılır. Şayet karın içerisinde testis bulunamazsa, testisin hiç gelişmediği veya geliştikten sonra karın içerisinde çürüyerek yok olduğu varsayılarak işlem sonlandırılır.
İnmemiş testisin ne zararı var?
⁃ Kısırlık: Testislerin yukarıda anlatıldığı gibi iki temel fonksiyonu bulunur. Bunlardan birisi sperm üretimi bir diğeri de hormon üretimidir. Eğer testis zamanında torbaya indirilmezse yapısında bozulma başlar ve erkekte kısırlık oluşabilir. Bu durum her iki testiste olursa bu risk çok artar. Zamanında yapılacak ameliyat bu riski ortadan kaldırabilir veya azaltabilir.
⁃ Testis kanseri riski: İkincisi, inmemiş testislerde testis kanseri riski artar. Ancak yapılacak ameliyatın bu riski azaltmadığı anlaşılmıştır. Yine de testis kanserleri çok hızlı vücuda yayıldığı için, testis kanserinde erken teşhis çok önemlidir. Öyle diyebiliriz ki testis kanserinde günlerin önemi vardır. Dolayısıyla yerinde olmayan, elle hissedilmeyen bir testiste kanser geliştiğinde ancak vücuda tüm kanser yayıldıktan sonra hasta farkına varabilir. Oysa torbada bulunan bir testiste kitle geliştiği anda hasta farkedecektir.
⁃ Kozmetik sorunlar: Bebek veya çocuk için bir testisin yerinde olmaması sosyal ve psikolojik olarak çok sorun olmasa da ileri yaşamında bu birey ciddi problemler yaşayabilir.
Tedavi (Ameliyat) için en doğru zaman nedir?
Maalesef bu konuda toplumda çok fazla yanlış bilgi bulunmaktadır. İnmeyen testisin zamanla kendiliğinden inebileceği, 6 yaşına kadar beklenmesi gerektiği gibi. Bu bilginin çok az bir kısmı doğrudur, yenidoğan döneminde inmemiş testis tespit edildiğinde bir süre beklemek gerekir. Özellikle erken doğan bebeklerde testisler doğumdan sonra da yerine inebilir. Ancak inmemiş testis için doğru ameliyat zamanı 6 ay -1 yaş arasıdır (Bazı otörlere göre ise bu süre 6- 18 aydır). Bu bilgilerle birlikte bu süreyi geçirmiş çocuklarda da yapılacak işlem aynıdır (Zararın neresinden dönülse kardır:))
İnmemiş testis nasıl tedavi edilir?
İnmemiş testisin kesin tedavisi ameliyattır. Son yıllarda terkedilen ilaç tedavisi ise çok sınırlı hastada uygulanabilir. Ilaç tedavisinde, testislerin aşağı inişini sağlayan hormonlar kullanılır. Bu özellikle iki taraflı torbaya yakın ve muayene ile torbaya çekilebilen testislerde başarılıdır.
Ameliyat ise testisin muayenede bulunup bulunmamasına göre değişiklik gösterir. Muayenede tespit edilebilen testisler için kasıktan yaklaşık 2 cm lik bir kesi yapılır. Buradan testis doğurtularak testisin yukarıda kalmasına neden olan yapışıklıklar ve kaslar kesilir. Kan damarları ve sperm kanalları korunarak testis uzatılır. Daha sonra yumurta torbasında (skrotum) küçük bir kesi yapılarak burada bir cep oluşturulur. Bu iki kesi arasında bir tünel yapılarak testis bu tünelden torbaya getirilir ve buraya dikilir. Daha sonra açılan yaralar dikiş atılarak kapatılır.
Muayenede bulunamayan veya tetkiklerle karın içerisinde olduğu tespit edilen hastalarda ise laparoskopi yapmak gerekir. Laparoskopik teknikte ise göbek altından yaklaşık 0.5 cm lik bir kesi yapılır ve buradan kamera ile girilerek testis aranır. Testis bulunursa, 2 küçük kesi daha yapılarak uzun laparoskopik el aletlerinin gireceği borular yerleştirilir. Bu borulardan el aletleri ile girilerek yine testis yapışıklıklarından kurtarılarak uzatılır. Yeterince uzatılan testis gerek laparoskopik yöntemle gerekse de yine torbadan yapılacak küçük bir kesi ile torbaya yerleştirilir.
Bazen çok yukarıda yerleşmiş testislerin damarları kısa olabilir. Bu testisler ameliyatla yeterince uzatılamaz ve torbaya kadar getirilemez. Bu durumda iki aşamalı ameliyat gerekir. Birinci aşamada karında bulunan testis kasıktaki kanala gelebildiği yere kadar getirilir, 6 ay sonra ikinci bir ameliyatla yerine alınır.
[vc_row bg_type=”grad” bg_grad=”background: -webkit-gradient(linear, left top, left bottom, color-stop(21%, #E3E3E3), color-stop(24%, #E3E3E3));background: -moz-linear-gradient(top,#E3E3E3 21%,#E3E3E3 24%);background: -webkit-linear-gradient(top,#E3E3E3 21%,#E3E3E3 24%);background: -o-linear-gradient(top,#E3E3E3 21%,#E3E3E3 24%);background: -ms-linear-gradient(top,#E3E3E3 21%,#E3E3E3 24%);background: linear-gradient(top,#E3E3E3 21%,#E3E3E3 24%);”][vc_column][vc_custom_heading text=”Randevu & Bilgi”]
