Kelime Anlamı

Basitçe söyleyecek olursak, lazerle Prostat Büyümesi ameliyatıdır.  Yani kendine özgü bir lazer enerjisi ile kapalı yöntemle, prostatın açık ameliyattaki gibi tümünün alınma ameliyatına denir. HoLEP, İngilizce bu açıklamayı yapan kelimelerin kısaltmasından oluşur (Holmium Laser Enucleation of Prostate = Prostatın tamamının Holmium Lazer ile çıkarılması) 

Önce Prostatın Anatomisini anlayalım

Özellikle orta ve ileri yaşta erkeklerin neredeyse tamamı Prostat kelimesini duymuştur ve ileriki yaşamında bu organın hastalığından endişe duyar. Ancak neredeyse hiç kimse bu organın ne olduğunu, vücutta yerleşim yerini ve neden işeme problemlerine yol açtığını bilmez veya anlayamaz. Bu yüzden herkesin anlayacağı bir dilde ve şekilde bunu anlatmak istiyorum. 

Şekilde bir karpuz, bir portakal ve bir tükenmez kalem görüyorsunuz. Karpuzu idrar torbası olarak düşünün, yanına bir portakal yerleştirin, portakalın yanına da bir tükenmez kalem koyduğunuzu hayal edin. Bu arada portakalın ortasındaki lifli kısmı çıkarıp attığımızı hayal edelim. İdrar torbasında (karpuzda) biriken idrar, portakalın lifli kısmından geçerek, tükenmez kalemin içinden geçer ve penisten dışarı atılır. Buradaki portakal prostatımızı temsil eder. Anatomik yerleşimi ve prostat hastalıklarını anlatırken bu örnek üzerinden düşünerek basitleştirebiliriz. 

Prostatın da çevresini saran bir kapsül (portakal kabuğu), ve içinde ileri yaşlarda büyüyen prostat dokusu (portakal dilimleri) vardır. Eğer bu dilimler ortadaki lifli kısma doğru büyürse, buradan idrar geçişi zorlaşır ve hasta idrarını yaparken zorlanır. 

Prostatın görevlerini burada anlatıp lafı uzatmayacağım, isteyen web sitemizdeki diğer bölümlerden bunu ayrıntılı okuyabilir. Ayrıca Prostat kanseri ve iltihabı gibi hastalıklar da bu örnek üzerinden anlatılabilir ancak, burada sadece iyi huylu prostat büyümesinde yapılan ameliyatlardan ve özellikle HoLEP den bahsedeceğiz. 

Günümüzde prostat ameliyatları iki şekilde yapılabilmektedir. 

1. Açık Ameliyat 
2. Kapalı Ameliyatlar

Açık ameliyatı anlamak HoLEP ’i anlamamızı sağlar. Açık ameliyatta en yaygın kullanılan tekniği örnek şekil üzerinden anlatacak olursak; hastanın göbek altından bir kesi yapılır, buradan karpuza (idrar torbası, mesane) ulaşılır, karpuz kesilerek cerrah buradan elini içeri sokar, parmak ucu ile portakalın içine girerek buradan portakalın kabuğu ile dilimleri arasına parmağını sokar, içeriden portakal dilimlerini (prostat dokusunu) tüm olarak kabuktan ayırır. Dilimler, zaten kesilmiş olan karpuzun içine alınarak buradan dışarıya çıkarır. 

Birçok yöntemi olan kapalı ameliyatların tümü aslında aynı prensiple yapılır. Penisin ucunda bulunan idrar deliğinden kamerayla girilir, burada yine örneğimize dönecek olursak; tükenmez kalemin içinden ilerlenir, portakalın ortasına gelinir ve buradan portakalın dilimleri çıkarılarak sadece kabuğu kalması hedeflenir. Kesilen dilimler yine kameralı aletlerle parça parça tükenmez kalemin içinden çıkarılarak dışarı alınır. 

Kapalı ameliyatları birbirinden ayıran ise; prostatı kesen enerji kaynakları ve prostatın kesilme şeklidir. En yaygın yapılan kapalı ameliyatları kısa kısa anlatacak olursak;

Monopolar TUR-P: Yaklaşık 70 yıllık geçmişi olan, en eski ve en yaygın yöntem. Tükenmez kalemin içinden girilir, portakalın ortasına gelinir, burada küçük bir kaşıkla bu dilimlerden parçalar kesilerek, kabuğa kadar tüm dilimlerin temizlenmesi amaçlanır (Yön: merkezden kabuğa doğru).

Bipolar TUR-P: Son 20 yılda Monopolar enerji kaynaklarının hastaya oluşturduğu kanama ve yan etkilerinden uzaklaşmak için geliştirilmiş bipolar enerji kaynağıyla yapılan ameliyattır. Teknik yukarıdakiyle tamamen aynıdır, ancak kullanılan enerji kaynağı (cihaz) farklıdır. 

Greenlight Lazer: Lazer enerjisi son 20 yılda prostat ameliyatlarında yaygın kullanılmaktadır. Bu konuda en ünlü olan Lazer cihazlarından birisi budur. Ameliyatta yine kameralı aletle tükenmez kalemden girilir, portakalın ortasına gelinir, burada lazer cihazının uzun bir telinden ateşleme yapılarak portakal dilimleri (dokular) lazer enerjisi ile eritilerek buharlaştırılır (Yön: merkezden kabuğa doğru). Dolayısıyla bu yöntemde dışarıya parça çıkarılmaz.

HoLEP: Son 10 yıldır uygulanmaktadır, ancak yakın zamanda popülerliği artmıştır. Ameliyat tekniği olarak diğer kapalı ameliyatlardan büyük bir farkı vardır. Yine tükenmez kalemin içinden kameralı aletlerle girilir. Tükenmez kalemin bittiği noktada portakal dilimleri ile portakal kabuğunun arasına lazer cihazı ile kesim ve yakma yapılarak girilir. Aynı açık ameliyattaki gibi dilimler bir bütün olarak kabuktan ayrılır ve karpuzun içine düşürülür. Daha sonra farklı bir cihazla, yine kameralı sistemle, karpuzun içine düşen portakal dilimleri küçük parçalar haline getirilerek tükenmez kalemin içinden dışarı çıkarılır. (Yön: burada yönden bahsedilemez, çünkü portakal tüm olarak kabuktan ayrılır) 

Şimdi Kısaca HoLEP ile ilgili sık sorulan sorulara geçelim

HoLEP ameliyatı sonrası sertleşme sorunu olur mu?

Az önceki benzetmeye dönelim. Sertleşmeyi sağlayan sinirler portakalın (prostatın) kabuğunun dışından geçer. Portakalları sardıkları kağıtlar gibi düşünebilirsiniz, Tüm portakalı sarar sinirler ve damarlar. Bu teknikte kabuğun dışı ile bir işimiz olmadığından ve kullanılan Holmium enerjisi sadece kullanılan malzemenin 0.4 mm uzağına etki edebildiğinden, sertleşmeyi sağlayan sinirlere zarar verilmez/verilemez. Dolayısıyla ameliyattan sonra sertleşme sorunu yaşanmaz.  

HoLEP ameliyatından sonra idrar kaçırma olur mu?

Portakalın bittiği ve tükenmez kalemin başladığı yerde idrarımızı tutan kaslarımız bulunur. Bu bölgeye zarar verilmediği sürece, ameliyattan sonra idrar kaçırma olmaz. Bu da sadece HoLEP değil bütün kapalı ameliyatlarda geçerlidir. Dolayısıyla bu konu tamamen cerrahın tecrübesi ile alakalıdır. 

HoLEP’in sunduğu avantajlar nelerdir?

Açık cerrahi ile karşılaştırıldığında çok büyük avantajları vardır. Açık ameliyatta hastada kesi olur, 1 hafta sonda takılı kalır, iş hayatına dönüş 1 ay ı bulabilir. HoLEP de ise, 1-2 gün sonda kalır, hastada kesi yapılmamış olur. Kapalı ameliyatlarla karşılaştırıldığında ise; geride prostat dokusu bırakmaması en büyük avantajıdır. Bu da ileride kalan dokuların tekrar büyüyerek hastada prostat büyümesine bağlı şikayetlerin oluşmasını engeller. Bunun yanı sıra kan sulandırıcı ilaç kullanan hastalarda, astım kalp yetmezliği gibi yüksek riskli hastalığı bulunan hastalarda yapılabilmesi diğer avantajlarıdır. 

HoLEP yöntemi ameliyatı hangi hastalıklarda uygulanır?

Prostatın birçok çeşit hastalığı vardır. Prostat iyi huylu büyüyebildiği gibi, içinde kanser de gelişebilir (Prostat Kanseri), ayrıca iltaplanması (Kronik veya Akut Prostatit) gibi hastalıkları vardır. Her hastalığın tedavisi farklıdır. Prostatın iyi huylu büyümesinde de her zaman ameliyat gerekmez. Ameliyat gerektiren iyi huylu prostat büyümesi hastalığında HoLEP uygulanır. 

HoLEP Ameliyatı Hangi Hastalar İçin Uygundur?

80 gr dan büyük prostatlarda kapalı ameliyatlar değil açık ameliyat daha iyi sonuçlar verir. Yukarıda anlatıldığı gibi HoLEP teknolojisi ile yapılan ameliyatlarda da açık ameliyat tekniği uygulandığı için bu boylardaki prostatlar için ideal yöntemdir. Ancak 80 gr ın altındaki prostatlarda da gönül rahatlığıyla uygulanabilir ve bu boylarda da diğer kapalı ameliyatlardan üstündür. Yaşı 80 in üzerinde olan veya ek hastalıkları olan hastalarda da doktor değerlendirmesinden sonra uygulanabilir. 

HoLEP teknolojisinin cinsellik üzerine olumsuz bir etkisi var mıdır?

Prostatın tüm ameliyatlarından sonra ilişki sonrası meninin dışarı gelmemesi problemi yaşanır. Ancak bu erkeğin boşalmaması anlamına gelmez. Orgazm olduktan sonra boşalma hissini hisseder, ancak dışarı gelecek meni çoğu zaman idrar torbasına doğru dökülür. Bunun hasta için doğal yoldan çocuk sahibi olma dışında sakıncası yoktur. Zaten bu ameliyatı yaptığımız hastalarımızın büyük çoğunluğu 60 yaşın üzerindedir ve genellikle tekrar çocuk sahibi olmayı düşünmezler. Bunun dışında ameliyat öncesi cinsel fonksiyonlarında problem olmayan hastalar, HoLEP ameliyatı sonrası da, sertleşme problemi, cinsel ilişkide duyulan hazzın azalması, boşalma hissinin kesilmesi gibi hiçbir sorun yaşamazlar.