Prostat sadece erkeklerde bulunan, yaklaşık büyüklüğü ve yapısı kestaneye benzeyen bir organdır. Peki, görevi nedir? Meni kanalları bu bezin içinden geçerek idrar kanalına açılır ve bu bezde yapılan sütbeyazı sıvı meninin bir bölümünü oluşturur. Yani meniye katkısı vardır. Prostatın hemen bittiği noktada idrarı tutmamızı sağlayan kaslar bulunur. Ayrıca prostatın hemen üstünde zar kadar ince bir yapıda penise giden ve peniste sertleşmeyi (ereksiyon) sağlayan sinirler bulunur. Bu üç konu burada anlatacağımız tedavinin temelini oluşturmaktadır. 

Prostatın birçok hastalığı olabilir, bunlar; Prostat iltihabı, iyi huylu prostat büyümesi ve prostat kanseri gibi. Prostat kanseri, vücuttaki diğer kanserlerde olduğu gibi, prostat içindeki hücrelerin anormal büyümesi sonucu oluşan bir hastalıktır ve oldukça yaygındır. Tedavisi ise, kanserin evrelerine ve hastanın yaşı, ek hastalığı gibi durumlara göre değişiklik göstermektedir. En yaygın kullanılan tedavi şekilleri şöyledir;

1. Çok erken evrede ise kanser hiçbir şey yapmadan yakın takip etmek bazı hastalarda yeterli olmaktadır (Aktif izlem)
2. Yine erken ve orta evredeki hastalarda en yaygın kullanılan tedavi prostat ameliyatıdır (Radikal Prostatektomi; Açık, Laparoskopik veya Robotik)
3. İleri evre hastalarda ise Işın tedavisi (Radyoterapi) ve Hormon tedavisi kullanılmaktadır. 

Bu üç tedavi de hastalarda yaşam kalitesini bozan problemlere sebep olduğundan, bilim insanları alternatif tedaviler araştırmışlardır. Teknolojinin de gelişmesi ile beraber alternatif tedaviler bu hastalığın tedavisinde önemli değişikliklere sebep olmuştur. Bu alternatifler ameliyatsız Prostat Kanserinin tedavisini bulmayı veya radyasyon tedavisinin yan etkilerinden korunmayı amaçlamışlardır. Aynı zamanda bunlara Prostat Kanseri Fokal Tedavisi denilmektedir: 

1. Yüksek Frekanslı Odaklanmış Ultrason Dalgaları (HIFU)
2. Kriyoablasyon (Dondurma)
3. Radyofrekans Ablasyon (RITA)
4. Fotodinamik Tedavi 
5. Geri dönüşsüz eletrik akımı ile tedavi (Irreversible electroporation) NanoKnife® 

Bu tedavilerde prostat organı alınmaz, içindeki kanserli bölge hedeflenerek, kanserin yok edilmesi amaçlanır. İlk 4 tedavi seçeneğinde ısı etkisi ile kanser hücreleri yakılır. Ancak bunun 2 sakıncası vardır. Kanserli bölgenin yanından geçen kan damarları buradaki ısıyı alıp götürürü ve bu damarların yanında canlı kanser hücreleri kalabilir. Bu da tedavinin etkisini azaltır. İkincisi, bu bölgedeki sinir, meni kanalı veya idrar kanalı da bu yakma işleminden etkileneceği için hastada ek şikâyetlere sebep olmaktadır. 

Günümüzde Prostat Kanserinin Ameliyatsız olarak en iyi tedavisi Elektirik akımı ile Kanser dokusunun ortadan kaldırıldığı Irreversible Elektroporasyon (Geri dönüşümsüz elektroporasyon) yöntemidir ve piyasada kullanılan ticari ismi NanoKnife’ dır. 

NanoKnife (İrreversible Elektroporasyon) Prostat Kanseri Tedavisi nasıl yapılır?

Burada en önemli nokta prostat bezinin (organın) içindeki kanser dokusunun yerini net olarak tespit etmektir. Bu eskiden mümkün değildi, ancak günümüzde MR teknolojisinin gelişmesi buna imkan sağladı. 

MR görüntülemelerinde prostatın 3 boyutlu yapısı ortaya koyulduğu gibi, içindeki idrar kanalı, prostatın tüm bölümleri ve varsa kanser dokusunun 3 boyutlu görüntüsü net olarak görülebilmektedir. Dolayısıyla; 

1. Prostat kanserinden şüphelenilen bir hastada ilk yapılması gereken Prostata yönelik özel olarak çekilen MR görüntüsü elde edilir.
2. Eğer burada şüpheli bir kanser odağı varsa, bu şüpheli odaktan parça alınır (biyopsi)
   
   1. Prostat biyopsisi de eskiden makattan (rektal) girilen bir ultrason cihazı yardımıyla yapılmaktaydı (birçok merkezde hala yapılmakta). Burada prostatın standart bazı bölgelerinden parça alınır. Ancak bu yöntemde parça almak için girilen iğnelerin içerdeki kanser dokusundan geçip geçmediği bilinemez. 
   2. Günümüzde ise Füzyon Biyopsi yöntemi ile yukarıda bahsettiğimiz 3 boyutlu MR görüntüleri bilgisayar programları sayesinde Ultrason görüntüleri ile birleştirilir. Daha sonra direkt olarak kanser şüphesi olan odaktan birkaç adet parça alınır. Yani ezbere bütün prostattan değil, tam olarak alınması gereken yerden parçalar alınır.
3. Biyopsi sonucu Prostat kanseri gelen hastaya ek tetkikler yapılarak kanserin evresi tespit edilir. 
4. Eğer erken veya orta evrede ise hasta, yani vücuda yayılarak metastaz yapmamışsa, bu hasta ameliyatsız (fokal tedavi) tedaviye aday bir hasta olarak kabul edilir. 
5. Yine Füzyon biyopsi yönteminde kullanılan teknikle MR ve Ultrason görüntüleri birleştirilerek prostatın ve kanser dokusunun 3 boyutlu yapısı ve yerleşimi tespit edilir. Daha sonra işlem şu aşamalarla yapılır: 
   
   1. Hastanın Genel Anestezi almasına engel bir durum olup olmadığı kan tahlilleri, EKG, gerekirse Kardiyoloji Muyanesi ve Anestezi doktorunun ön muayenesi ile yapılır. 
   2. Hasta işlem günü aç karnına gelir ve hastaneye yatışı yapılır.
   3. Ameliyathane ortamında Genel Anestezi altında işlem yapılır.
   4. İşlem yaklaşık 10-15 dakika sürer (işlemin tekniği animasyonla aşağıda gösterilmektedir.
   5. Hasta uyandırılır, odaya alınır, 1 gece yatırılır (tercihen), daha sonra taburcu edilir. 
6. Hasta aralıklarla kontrole çağrılarak PSA takibi yapılır, 6 ay sonra yeni MR çekilerek kontrol yapılır. 

NanoKnife’ ın Avantajları Nelerdir?

• • Prostatın tüm loblarına uygulanabilir gerçek fokal tedavidir 
  • Transperineal Template Biyopsi Sistemi ile Milimetrik Odaklanma 
  • Non-termal (Sıcak veya Soğuk yok) Ablasyon 
  • Doku koruma özelliği (damar, sinir veya idrar kanallarına zarar vermez) olan tek fokal tedavi yöntemi 
  • Hızlı Tedavi (10-15dakika) 
  • Düşük yan etki 
    
    • Çok daha az idrar kaçırma ve sertleşme (ereksiyon) problemi olasılığı
    • İlişki sonrası meni boşalması devam eder  
  • Tekrarlanabilir Tedavi (ileride yeni bir odakta tekrar kanser oluşması halinde)
  • Tedavi sonrası diğer tedaviler uygulanabilir (Prostat bütünlüğü bozulmadığından hasta ameliyat şansını kaybetmez)

Prostat Ameliyatının Dezavantajları Nelerdir?

İster açık, ister laparoskopik veya robotik olarak uzun yıllardır yapılan Prostat Kanseri Ameliyatının başarısı hala geçerliliğini korumaktadır. Bununla birlikte ameliyat öncesi kanserden kurtulma endişesi olan hastalar, ameliyat sonrası görülen negatif durumlardan ömür boyu rahatsızlık duyarlar ve hayat kaliteleri düşer. Bunlar nelerdir;

1. Prostat kanseri ameliyatı sonrası sertleşme (Ereksiyon ) problemi: %70-80 oranında görülür.
2. İdrar kaçırma (Robotik Cerrahide %21.3, Açık cerrahide % 20.2) İlgili yayının linki: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25770484
3. Boşalamama (Ereksiyon problemi yaşamayan hastalar ilişkiden sonra prostatın tamamı alındığı için ve meni kanalları kesildiği için boşalamazlar) 
4. Yaklaşık 1.5-3 saat arası süren ameliyata bağlı nispeten sık görülen komplikasyonlar: Kanama, enfeksiyon, damara pıhtı atması (emboli). 
5. Ameliyat sonrası erken dönem ve geç dönemde ağrı
6. Ameliyat sonrası iyileşme ve normal günlük aktivitelere dönmek için bir süre ihtiyacı
7. Ameliyat sonrası geride tümör kalması nedeniyle ek tedavilere ihtiyaç (Radyoterapi veya Hormon Tedavisi)

NanoKnife Prostat Kanseri Tedavisi Kimler İçin Uygundur?

2019 yılında Ürolojinin en Prestijli Uluslar arası bilimsel dergisinde yayınlanan makalede (Oncological and Quality-of-Life Outcomes Following Focal Irreversible Electroporation as primary treatment for localized prostate cancer: A Biopsy-Monitored Prospective Cohort, EAU European Urology Oncology 2019) NanoKnife’ın hangi hastalar için kullanılması gerektiği özetlenmiştir. 

1. Multiparametrik Prostat MR da görülen kitlenin skoru 3,4 veya 5 olan hastalar
2. Füzyon Biyopsi ile şüphelenilen yerden kanser çıkan hastalar
3. Düşük / Orta Risk Grubu Prostat Kanseri hastaları 
4. Prostat kanserinde Gleason Skoru 3+3, 3+4, 4+3 olan hastalar
5. PSA <15’in altında olan hastalar 
6. Kanserin prostatın dışına çıkmadığı hastalar (Lokal Hastalık)