Genel Bilgi
Genellikle 2 cm den büyük böbrek taşları için tercih edilen kapalı böbrek taşı ameliyatıdır. Perkütan= ciltten geçerek anlamına gelir, Nefrolitotomi ise böbrek taşı çıkarılması işleminin karşılığıdır. Yani bu işlemde hastanın sırtından ince bir delikten girilerek böbrekteki taşlar ya tek parça halinde ya da kırılarak çıkarılır. Eskiden rutin olarak açık ameliyatla alınan taşlar yaklaşık olarak 20 yıldır ülkemizde standart olarak bu yöntemle alınabilmektedir. Ancak hala bazı merkezlerde gerek ekipman yetersizliği gerek tecrübeli doktor eksiği nedeniyle böbrek taşları açık cerrahi yöntemle tedavi edilmektedir.
Kapalı Böbrek Taşı Ameliyatı (Perkütan Nefrolitotomi) Nasıl Yapılır?
İşlem genel anestezi altında ameliyathane koşullarında yapılır. Önce hastanın idrar yaptığı kanaldan girilerek idrar torbasına kameralarla ulaşılır. Buradan böbrekten gelen ve idrar torbasına birleşen kanala (üreter) bir ucu dışarıda kalacak şekilde uzun ince plastik bir boru takılır. Borunnun diğer ucu böbreğin içinde bulunur. Bu boru yardımıyla ameliyat sırasında böbreğin içine ilaç verilerek böbreğin içindeki havuzların film cihazlarında görülmesi amaçlanır. Hasta bu aşamadan sonra yüzüstü yatırılır. Skopi adı verilen film cihazları ile böbreğin yeri tespit edilir ve ince bir iğne ile böbreğin içindeki küçük havuzlardan birine girilir. İğnenin içinden idrar geldiği görülünce (böbrekte olduğu anlaşılınca) bu iğnenin içinden uzun bir tel gönderilir. Bu telin bir ucu dışarıda cerrahın elinde durur, ve bu telin üzerinden aşamalı olarak plastik borularla iğneyle açılan delik kenarlara doğru genişletilir. Daha sonra yaklaşık 1 cm ye genişletilen bu deliğe bir boru yerleştirilir. Bu boru tünel vazifesi görür. Borunun bir ucu böbreğin iç havuzunda diğer ucu ise cildin dışında bulunur. Bu tünelden kameralı aletlerle girilerek böbreğin içindeki taş görülür, burada kırılarak parçalar halinde yine bu borudan dışarı alınır. Ameliyatın bitiminde bu borunun olduğu yere bir katater koyularak böbrekte oluşacak kanamaya engel olunur.
video:
Her böbrek taşına uygulanabilen bir yöntem midir?
Böbrek taşı konusunda anlatıldığı gibi taş tedavilerinde her hasta için ayrı ayrı karar vermek gerekir. İşlem genel anestezi altında uygulanacağı için anestezi için uygun olmayan hastalarda bu yöntem uygulanamaz. Ameliyat teknik olarak ciltten böbreğe bir tüp yerleştirilerek yapıldığı için kan sulandırıcı ilaç alan hastalarda da bu yöntem sakıncalıdır. Bu hastalarda ilaçlar dahiliye-kardiyoloji hekimlerinin kontrolünde kesilerek yapılabilir. İdrar yolu enfeksiyonu olan, böbreğinde tümörü olan ve gebe hastalarda da işlem uygulanamaz.
Ameliyat öncesi dikkat edilecek hususlar
İşlemden önce anestezi doktoru mutlaka muayene edip bazı laboratuvar testlerinizi, akciğer filmi ve kalp elektronuzu görmek isteyecektir. Ameliyat öncesi idrarınızda enfeksiyon olup olmadığı da kontrol edilmelidir. Enfeksiyon varsa öncesinde tedavi edilmesi gerekir. Yine kullandığınız tansiyon, şeker veya kalp ilaçları doktorunuza danışılarak kullanılmalıdır. Ameliyattan önceki gece planlanan ameliyat saatinden 6-8 saat önce yemek yemeği, su içmeği durdurmalıdır.
Ameliyat Sonrası Hastalar Nasıl Takip Edilir?
Ameliyattan çıkan hasta odasına alındığında genellikle bir idrar sondası, böbreğe takılı bir hortum (nefrostomi) ve bazen de idrar torbasının yanında ince bir tüp daha taşırlar. Her ameliyatta bunların çekilme zamanlarını doktor belirlese de, genellikle ertesi sabah idrar sondası ve yanındaki tüp çıkarılır. İkinci günde ise böbrekteki hortum çekilir. Bu aşamadan sonra sırttaki yaradan herhangi bir akıntı olmayana kadar hasta takip edilir ve genellikle 3. gün taburcu edilir.
Ameliyatın erken döneminde sonrası hastalar oluşabilecek komplikasyonlar açısından yakın takip edilir. Burada hasanın kalp atımı, tansiyonu, ateşi, solunumu, idrar miktarı ve rengi gözlenir. Anestezinin etkisi geçene kadar hastalar ağızdan beslenemezler. Ağrısı olan hastaya ağrı kesici ve standart olarak antibiyotik verilir.
Perkütan Nefrolitotomi Ameliyatının Riskleri Nelerdir?
Her ne kadar endoskopik yöntem olsa da ameliyatın bazı komplikasyonları vardır. Yüksek ateş, idrar yolu enfeksiyonu, kanama, böbreğin komşu organlarının yaralanması gibi riskleri vardır. Ameliyat sorası hastaların %0-20’sinde kan verilmesi gerekebilir. Nadiren (%0.4) görülse de kan verilmesine rağmen kanaması devam eden hastalarda kanayan damarın anjio işlemi ile kapatılması (anjio-embolizasyon) gerekebilir. Ameliyat sırasında endoskoplardan sürekli bir sıvı akımı vardır. Böbrek içine verilen bu sıvı sırttan böbreğe konulan tüpten vücudu terk eder. Bu sıvının emilimi sonucu ameliyat sonrası ateş görülebilir. Ateş genellikle antibiyotiklerle kontrol altına alınır. Bazı taş tipleri (özelikle magnezyum-amonyum-fosfat-strüvit taşı) enfeksiyon ile ilişkili olup ameliyat sonrası ciddi enfeksiyonlara sebep olabilir. Nadiren enfeksiyon kana karışarak organ yetmezliğine (%0.5) ve hastanın kaybına (%0.05) neden olabilir.
Ne Kadar Süre Sonra Günlük Aktivitelere veya İşe Dönülür?
Endoskopik ameliyatların açık cerrahilere kıyasla en büyük avantajı çok büyük kesiler yerine sadece 1 cm veya daha küçük kesi ile aynı işlemin yapılabilmesidir. Bu kozmetik açıdan çok karlı bir durum olmakla kalmaz, aynı zamanda işe ve normal günlük aktivitelere kısa dönüş süresi anlamına gelir. Taburcu edildikten sonraki ilk hafta özellikle istirahat halinde geçirilmesi önerilir. İlk 2 hafta ağır egzersizden sakınılmalıdır. Yine de her hasta yapılan ameliyatın durumuna göre farklı öneriler olabileceği unutulmamalıdır ve ameliyatı yapan cerrah bunlara karar vermelidir.
Perkütan Nefrolitotomi her yaş grubunda uygulanabilir mi?
Gelişen teknoloji ve aletler sayesinde bu ameliyatın standart cihazları dışında çocuklar için üretilmiş minyatürize cihazları da bulunur. Taş veya böbrek açısından bu ameliyat her yaş grubunda yapılabilir ancak küçük çocuklarda bu minyatür aletlerin kullanılması gerekir.[vc_row bg_type=”grad” bg_grad=”background: -webkit-gradient(linear, left top, left bottom, color-stop(21%, #E3E3E3), color-stop(24%, #E3E3E3));background: -moz-linear-gradient(top,#E3E3E3 21%,#E3E3E3 24%);background: -webkit-linear-gradient(top,#E3E3E3 21%,#E3E3E3 24%);background: -o-linear-gradient(top,#E3E3E3 21%,#E3E3E3 24%);background: -ms-linear-gradient(top,#E3E3E3 21%,#E3E3E3 24%);background: linear-gradient(top,#E3E3E3 21%,#E3E3E3 24%);”][vc_column][vc_custom_heading text=”Randevu & Bilgi”]
2012 yılında sağ böbrekten PNL ameliyatı oldum. Aynı böbrekte ultrason sonucunda 38 mm taş tekrar oluşmuş. Aynı böbrekten tekrar PNlL ameliyatı olmanın ilk defa ameliyat olmaktan farklı sonuçları varmıdır.